De overgrote meerderheid van de bevolking eet te veel suiker. Dat is niets nieuw. Suiker zit tegenwoordig in bijna alle voorverpakte voedingsmiddelen en wordt op de verpakking aangeduid met namen en termen die ons niet onmiddellijk aan suiker doen denken: fructose, fructosestroop, glucose, glucosestroop, honing, kandijstroop, melasse, maltodextrine, dextrose, sacharose, sucrose… en zo kan je nog lang door gaan. Daarnaast is het voor velen compleet normaal dat kinderen opgevoed worden met koeken, snoep en frisdrank als tussendoortje (en vaak zelfs niet alleen als tussendoortje) en dan zijn er ook nog mensen die suiker in hun koffie of thee nemen. Die suikerconsumptie is een enorm probleem en vormt een belangrijke oorzaak van overgewicht, obesitas, diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. Met een paar veranderingen kan je je suikerinname al voor een groot deel verminderen.
Je kan de suikervervangers indelen in 2 grote groepen: intensieve en extensieve zoetstoffen.
Extensieve zoetstoffen
Dit worden ook wel polyolen genoemd en je herkent ze meestal aan hun naam: ze eindigen vaak op -ol -> maltitol, sorbitol, xylitol, lactitol. Het zijn zoetstoffen die gebruikt worden in producten voor diabetici, bijvoorbeeld de koeken van Céréal. Ze zijn minder of even zoet als suiker, maar ze leveren minder calorieën omdat ze in mindere mate opgenomen worden door de dunne darm. Ze hebben ook bijna geen invloed op de bloedsuikerspiegel. Het enige nadeel is dat ze een laxerend effect kunnen hebben als je er te veel van eet.
Intensieve zoetstoffen
Dit zijn zoetstoffen die veel zoeter zijn dan suiker, soms zelfs 3000 keer zo zoet waardoor je er veel kleinere hoeveelheden van nodig hebt. Ze zijn meestal synthetisch (met uitzondering van Stevia en Tagatose) en leveren ook nauwelijks calorieën. Voor deze zoetstoffen bestaat er een ADI (= Aanvaardbare Dagelijkse Inname). Zo lang je onder deze grens blijft, zijn er geen nadelen verbonden aan het gebruik ervan. De meeste mensen die dagelijks light producten gebruiken, blijven nog ver onder deze grens. Zolang je geen liters light frisdrank per dag achterover slaat, moet je je geen zorgen maken. Voor kinderen ligt het anders. Zij bereiken omwille van hun lagere lichaamsgewicht al eerder de maximale grens.
De meest gekende: Aspartaam
Aspartaam vind je vooral terug in light frisdranken en kennen de meeste mensen onder de naam Canderel. Zij hebben zoetstof onder de vorm van poeder en tabletjes en ook poeder voor chocomelk. Aspartaam is 200x zoeter dan suiker.
Deze zoetstof kan niet tegen hitte en mag je dus niet gebruiken om te bakken. Daarom heeft Canderel nu ook poeder en tabletjes op basis van Sucralose:
Deze kan je perfect gebruiken om te bakken.
Acesulfaam-K
Ook 200x zoeter dan suiker. De producten van Canderel die aspartaam bevatten, bevatten ook acesulfaam-K. Je merkt dus dat verschillende zoetstoffen vaak met elkaar gecombineerd worden. Het merk Natrena verkoopt ook tabletjes op basis van acesulfaam-K (in combinatie met sacharine en cyclamaat).
Cyclamaat en sacharine
Cyclamaat is 30 tot 50x zoeter dan suiker en sacharine 350x zoeter. Je kan ze beiden gebruiken om mee te bakken en koken. Ze verkopen Natrena ook in vloeibare vorm en deze bevat de combinatie van cyclamaat en sacharine.
Sucralose
Deze zoetstof is 500 tot 600x zoeter dan suiker en wordt verkregen door chemische bewerking van tafelsuiker. Je vind het terug in de producten van Canderel die hierboven al eerder vermeld wordt. Ook het huismerk van Carrefour verkoopt zoetstof op basis van sucralose. Ti’light is een product van de Tiense suikerfabriek waarbij rietsuiker gecombineerd wordt met sucralose. Op die manier heb je toch nog de smaak van echte suiker, maar worden de calorieën wat naar beneden gehaald door de sucralose. Ook het huismerk van Colruyt, nl Boni, verkoopt tabletjes en vloeibare zoetstof op basis van sucralose.
Stevia
Stevia is een plantje dat voorkomt in Zuid-Amerika. De blaadjes van dit plantje zijn van nature zoet door de Steviolglycosiden (een term die je zeker niet moet onthouden ;-)) die erin zitten. Het stofje is 200 tot 300x zoeter dan suiker, bevat geen calorieën én het is natuurlijk. In Amerika hadden ze dat al eerder door en wordt de zoetstof dus al jaren gebruikt, maar in België werd het pas veel later goedgekeurd. Je kan het kopen in poedervorm, in de vorm van tabletjes, in de vorm van klontjes en het wordt ook gebruikt in sommige koekjes en chocolade. Veel mensen vinden dat Stevia een bittere nasmaak heeft (daarom is het trouwens perfect in combinatie met chocolade) en willen het daarom liever niet gebruiken.
Er zijn tegenwoordig veel merken die Stevia op de markt brengen.
Tagatose
Dit is ook een natuurlijke zoetstof die verkregen wordt door bewerking van lactose (melksuiker). Tagatose is ongeveer even zoet als suiker, maar bevat wel veel minder calorieën. Om even te vergelijken: gewone suiker bevat 4 kcal/gram, tagatose bevat 1,5 kcal/gram. Het is dus nog steeds een betere keuze dan suiker. Damhert verkoopt deze zoetstof onder de naam Tagatesse. Ze verkopen het in de vorm van poeder dat je perfect kan gebruiken om te bakken of om yoghurt of platte kaas mee te zoeten, en ze verkopen ook klontjes voor in de koffie of thee.
Maar ze maken ook koekjes, chocopasta, confituur etc… waarin ze Tagatesse gebruiken (vaak in combinatie met maltitol).
Honing en siroop
Naast de extensieve en intensieve zoetstoffen kan je ook andere suikervervangers gebruiken: honing, ahornsiroop, agavesiroop, palmsuiker, kokosbloesemsuiker… Dit zijn alternatieven voor kristalsuiker die niet geraffineerd zijn. Ze bevatten dus nog een beetje vitaminen en mineralen omdat ze in de fabriek niet zo bewerkt werden zoals de gewone witte suiker die we allemaal kennen. Maar dat verandert niets aan het feit dat het nog steeds suiker is, en dus je bloedsuikerspiegel doet stijgen, calorieën aanbrengt en tandbederf veroorzaakt.
Ik wil met dit artikel niet zeggen dat we allemaal massaal zoetstoffen moeten gaan gebruiken om suiker te vervangen, ik wil jullie gewoon op de hoogte brengen van de alternatieven die er zijn. Wél kan je gerust een cake bakken met bijvoorbeeld Tagatesse die gezonder is én bovendien even lekker als een cake gebakken met echte suiker. Veel mensen beseffen niet hoeveel suiker ze dagelijks binnen krijgen. Door af en toe zoetstoffen te gebruiken kan je je suikerinname aanzienlijk verminderen.
